Charakterystyczną cechą choroby Parkinsona jest proces zwyrodnieniowy polegający na ubytku w istocie czarnej mózgu bardzo ważnego neuroprzekaźnika – dopaminy, odpowiedzialnego między innymi za napęd ruchowy, koordynację oraz prawidłowe napięcie mięśni. Niedobór tego związku może powodować szereg zaburzeń w postaci drżenia rąk, sztywności mięśni, zaburzeń postawy, spowolnienia ruchów, itp. Jednym z najważniejszych elementów walki z objawami choroby Parkinsona, oprócz leczenia farmakologicznego jest systematyczna aktywność fizyczna. Zajęcia rehabilitacyjne stwarzają choremu możliwość w miarę sprawnego funkcjonowania w środowisku rodzinnym, w pracy a także pomagają przystosować się do nowych warunków zaistniałych na skutek choroby. Chory jak najdłużej powinien prowadzić aktywny tryb życia i nie rezygnować z pracy zawodowej. Zalecane jest wykonywanie ćwiczeń ogólnie usprawniających, poprawiających wadliwą postawę ciała, koordynacyjnych i oddechowych. Wysiłek musi być zawsze dostosowany do aktualnych możliwości chorego. Ćwiczenia mają nie tylko ogromny wpływ na układ mięśniowo-kostny, ale także przywracają wiarę w siebie i własną wartość oraz ułatwiają pokonanie psychicznej i fizycznej niemocy. W programach aktywności ruchowej u osób z chorobą Parkinsona należy kłaść duży nacisk na różnorodność zajęć fizycznych. Bardzo istotnym elementem terapii są ćwiczenia rozciągające mięśnie i zwiększające zakres ruchów w stawach. Ich zaniechanie, może spowodować u chorego obniżenie sprawności w podstawowych czynnościach życiowych. Fizjoterapia rozpoczęta w początkowych stadiach choroby może opóźnić powstawanie wad postawy, tracenie równowagi, upośledzenie ruchów i tym samym oddalać ryzyko wczesnego inwalidztwa. Najprostszą formą aktywności ruchowej podtrzymującą sprawność fizyczną jest spacer.
- Spacer powinien być spokojny, w jednostajnym tempie nie powodujący nagłego męczenia
- Czas spaceru należy zwiększać etapami, dążąc do wysiłku na poziomie 30-45 min.
- W czasie spaceru należy pamiętać o rytmicznym oddychaniu
- Chód powinien być wspomagany ruchami ramion, chociaż jest to w chorobie Parkinsona utrudnione
- Systematyczne spacery działają kojąco na układ nerwowy i tym samym poprawiają u chorych jakość snu
- W czasie marszu należy pamiętać o prawidłowym ułożeniu głowy. Zbytnie jej pochylenie do przodu zmienia położenie środka ciężkości ciała, co w konsekwencji może prowadzić do utraty równowagi
- Stopy należy stawiać w formie lekko rozstawionej co zwiększa punkt podparcia
- W czasie chodu należy unikać szurania stopami
- Kierunek marszu powinien być często zmieniany
- Osoby z zaburzeniami równowagi, i o ograniczonej sprawności fizycznej powinny spacerować w towarzystwie opiekuna, co stwarza choremu większe poczucie bezpieczeństwa
Ważnym elementem rehabilitacji jest także zapoznanie chorych z metodami radzenia sobie z codziennymi czynnościami, takimi jak ubieranie, wstawanie z krzesła, łózka, zakładanie butów, itp. Również, dzięki uprawianiu systematycznych ćwiczeń usprawniających w domu, chory może uzyskać znaczną poprawę sprawności fizycznej. Ćwiczenia powinny być wykonywane codziennie, w szczytowym okresie działania leku, kiedy chory jest najsprawniejszy. Nie wolno doprowadzać do nadmiernego zmęczenia organizmu, wykonywane ruchy powinny być płynne i niezbyt szybkie. Szczególnie istotne są ćwiczenia mięśni szyi i obręczy barkowej, ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie nóg, brzucha, grzbietu i pośladków, zwiększające ruchomość stawów barkowych, rąk i nadgarstków.
